#longread

Trước Appetite for Destruction, trước cả Guns N’ Roses, có một người trưởng nhóm đã nhìn vào dàn thiết bị của Slash và nói:

“Không phải với mấy cái ampli đó đâu.”

Đó là đầu năm 1985, và Slash đang cố tìm hướng đi tiếp theo cho mình. Anh vừa bị đá khỏi Road Crew – ban nhạc mà anh lập cùng người bạn Steven Adler – và đang tìm kiếm một điều gì đó có thể thật sự tiến xa.

Khoảng thời gian này, Slash tình cờ gặp Axl Rose tại một cửa hàng rượu ở góc Santa Monica và La Brea. Họ đã gặp nhau ngắn ngủi trước đó, nhưng lần này họ bắt đầu nói chuyện về âm nhạc. Axl kể về ban nhạc của mình và hỏi liệu Slash có muốn tham gia không.

Slash nói anh cũng muốn hợp tác – khi đó anh vẫn nghĩ tên của Axl là Bill – nhưng giải thích rằng mình đang chơi trong một ban nhạc khác nên không thể cam kết được.

Ban nhạc mà Axl nói đến khi ấy có tên là Hollywood Rose, dù đội hình của họ liên tục thay đổi.

Còn ban nhạc mà Slash đang tham gia lúc đó là Black Sheep.

Willie Basse, trưởng nhóm, đã từng mời Tracii Guns và C.C. DeVille đến thử vai guitar nhưng đều từ chối họ. “Black Sheep là ban nhạc của những tay chơi thực thụ, và Slash – dù còn rất trẻ – vẫn có thể sánh ngang với bất kỳ tay guitar theo phong cách tân cổ điển nào,” Basse nhớ lại. “Cậu ấy là một tay chơi guitar kỹ thuật thật sự.”

Ban nhạc chơi thứ nhạc rock tân cổ điển – “Black Sabbath gặp Bon Jovi gặp Deep Purple.” Họ tập luyện khoảng một tháng và diễn vài show ở những địa điểm như Troubadour và Country Club. Quan trọng hơn, Black Sheep đang trên đà được ký hợp đồng thu âm.

Trong khi đó, ban nhạc mà Axl nhắc đến thì tiếp tục thay đổi. Hollywood Rose hợp nhất với L.A. Guns để trở thành Guns N’ Roses. Rồi đội hình lại tan rã.

Đến tháng 6 năm 1985, Axl, Izzy và Steven đến xem một buổi diễn của Black Sheep để rủ Slash tham gia cùng họ cho một chuyến lưu diễn ngắn dọc bờ tây nước Mỹ.

Slash phải đưa ra quyết định.

Black Sheep là một ban nhạc lớn ở LA, có đà phát triển thật sự và sắp được ký hợp đồng. Nhưng âm nhạc của họ thiên về heavy metal, không phải rock and roll – thể loại mà Slash yêu thích hơn. Trái tim anh hướng về Guns N’ Roses, nhưng câu hỏi là: liệu họ có trụ được đủ lâu để làm nên chuyện không?

Hầu hết mọi người đều khuyên Slash nên ở lại Black Sheep. Ngay cả bạn thân anh cũng không tin GNR có thể tồn tại quá ba tháng.

Nhưng Slash vẫn chọn GNR.

Anh rời Black Sheep và gia nhập Guns N’ Roses cho chuyến lưu diễn “Hell Tour” – chuyến đi thảm họa khi xe của họ chết máy ở Fresno và cả nhóm phải đi nhờ xe lên Seattle, sống nhờ những củ hành ăn trộm từ cánh đồng dọc xa lộ I-5.

Tuy nhiên, Slash đã mang theo một thứ từ quãng thời gian ngắn ngủi ở Black Sheep – một điều bắt đầu ngay từ buổi tập đầu tiên.

Khi anh bước vào buổi tập đó, Slash mang theo cây B.C. Rich Warlock và bộ amp Risson mà anh đã dùng khắp nơi. Willie Basse, nghĩ rằng Black Sheep đang trên đường đến với đỉnh cao, nhìn vào dàn đó và phán một câu:

“Này cậu, cậu sẽ không lên sân khấu cùng tôi với mấy cái Risson amp đó đâu.”

Thế là Slash chuyển sang… Marshall.

Khi anh rời Black Sheep một tháng sau để gia nhập Guns N’ Roses, những chiếc amp Marshall ấy đi theo anh. Đó chính là dàn amp mà anh dùng tại Hellhouse. Và chúng đã trở thành nền tảng cho âm thanh mang tính biểu tượng trong Appetite for Destruction, khi quản lý Alan Niven giúp anh tìm được đầu amp Marshall đã được chỉnh sửa tại S.I.R. cho các buổi thu âm.

Willie Basse khi đó chỉ muốn ban nhạc của mình nghe thật chuyên nghiệp. Ông không thể biết rằng, tối hậu thư mà ông đưa ra trong phòng tập nhỏ hôm ấy lại vô tình trở thành nền móng cho một trong những âm thanh guitar mang tính biểu tượng nhất của lịch sử rock.

Khi nhắc đến những ca khúc xuất sắc nhất của nhạc rock, không ai có thể không nói đến Stairway To Heaven ca khúc ví như “ vua của các ca khúc”. Từ khi ra đời cho đến nay, Stairway To Heaven luôn dẫn đầu các cuộc bình chọn về ca khúc xuất sắc nhất cũng như những câu solo guitar xuất sắc nhất. Tuyệt phẩm rock này ra đời trong hoàn cảnh như thế nào?

Sau khi album Led Zepplein II có mặt, ban nhạc bắt tay vào việc viết ca khúc mới cho album tiếp theo, chọn một vùng quê xa xôi hẻo lánh để hòa mình vào cùng thiên nhiên & nuôi dưỡng cảm xúc. Địa điểm là khu nhà cổ Headly Grange vùng Hamsphire, một trang trại nhỏ gần như bỏ hoang biệt lập với thế giới bên ngoài & không có điện.

Một đêm bên bếp lửa, Jimmy Page lấy guitar gỗ dạo một vài đoạn & gần như tức thì Robert Plan lẩm nhẩm hát theo tiếng đàn: “ There’s a lady who’s sure, all that glitters is gold and she’s buying the stairway to heaven”. Đó là câu chuyện về một trong số những cô bạn gái hờ của Robert, trong một đêm say rượu đã sử dụng thẻ tín dụng của anh đi mua sắm. Kết quả cô trở về tay khong vì thứ cô cần mua là chiếc thang máy cuốn trong khu mua sămcs và dĩ nhiên người ta từ chối không bán. Câu chuyện này trở thành để tài để mọi người trong band đùa vui những lúc rảnh rỗi. Nhưng đối với Robert Plan, hình ảnh cô bạn gái đỏng đảnh đòi mua chiếc thang cuốn vì nghĩ rằng mình có nhiều tiền & hình ảnh những bậc thang bắc lên thiên đàng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau về mặt hình tượng. Robert triết lý trong ca khúc:” Không phải tất cả những thứ lấp lánh đều là vàng” & “ Đồng tiền không thể mua được tất cả”.

Ban nhạc bắt đầu thu âm ca khúc mới này vào tháng 11 năm 1970 tại Island Studio. Ca khúc được chia làm ba phần chính, phần mở đầu được chơi theo phong cách folk kết hợp guitar thùng, phần hai hát nhanh & mạnh hơn với guitar điện & phần cuối cùng chơi mãnh liệt với chất rock , trống, bass & guitar điện. Trong hai phần đầu, bassist John Paul Jones của nhóm đã đóng góp tiếng sao gỗ & tiếng piano điện tử từ cây đàn hiệu Rhode của mình. Một điều mà ít người biết đến là khi thu âm ca khúc này, Jimmy Page không sử dụng đàn Les Paul Gibson mà anh thường dùng. Anh sử dụng cây Fender Telecaster cho ca khúc cùng đàn thùng hiệu Harmony và Fender Electric XII ( 12 dây). Để giải quyết vấn đề phải đổi guitar trong diễn live, Jimmy Page đã đặt Gibsson sản xuất cho mình cây guitar hai cần nổi tiếng Gibson EDS-1275 khiến cho việc diễn trở nên thuận lợi. Và cây đàn hai cần cũng trở thành một biểu tượng gắn liên với Jimmy Page kể từ lúc đó.

Đến phần cao trào đoạn cuối, Jimmy đã thu âm ba đoạn solo liên tiếp trên cùng một nền nhạc ý định sẽ chọn ra đoạn solo hay nhất đưa vào bài hát. Nhưng không có đoạn solo nào làm cho anh hoàn toàn vừa ý. Cuối cùng Jimmy đã dùng cách “ cắt” những khúc vừa ý của từng đoạn và “ dán” chúng lại với nhau thành đoạn hoàn chỉnh. Đó là phần solo được nghe trong bản thu âm chính thức.

Cho đến nay “Stairway” đã trở thành cảm hứng cho vô số các ban nhạc & ca sĩ. Có đến hơn 100 bản cover lại ca khúc này theo đủ phong cách từ hard rock ( Great White), country ( Dolty Parton), jazz ( Pat Boone), reggae ( Far Cooporation), punk ( Me First and the Gimme Gimme) đến phong cách thổ dân của nhạc sĩ Rolf Harris trong đó ông đã sử dụng toàn những nhạc cụ đặc thù của thổ dân Úc. Tuy nhiên cho dù cover lại bằng phong cách nào đi nữa, phiên bản chính của Led Zepplein vẫn là tượng đài của nhạc Rock. 

“Dzanca” là full-length album thứ 2 mà tôi phát hành với tư cách là Solo Artist và là đĩa nhạc thứ 9 tôi sản xuất sau các album của Hạc San & Final Stage. Xin phép chia sẻ với các bạn về quá trình ra đời của “Dzanca” - đĩa nhạc mà tôi tâm đắc nhất sự nghiệp 20 năm chơi đàn của mình.

Chắc các bạn đã nghe nhiều về Những Ước Mơ. Ước mơ cao đẹp, ước mơ giản dị, ước mơ xa vời… Còn ước mơ của tôi là một ƯỚC MƠ ĐIÊN RỒ: năm 10 tuổi tôi muốn được chơi electric guitar, muốn được chơi thứ nhạc metal gai góc như thần tượng thời thơ ấu của mình - Ban nhạc Da Vàng. Tôi muốn trở thành một Anh Hùng Guitar!

Và tôi vẫn sống với ước mơ điên rồ đó 20 năm qua.

Có một sự kiện mang tính bước ngoặt năm 2007 đã thay đổi tư duy âm nhạc của tôi hoàn toàn. Đó là chương trình “Con đường âm nhạc” của nhạc sĩ Quốc Trung với phần trình diễn album “Đường Xa Vạn Dặm” cùng các nghệ sĩ, nghệ nhân dân gian. Tôi vẫn nhớ như in một câu nói của thầy Quốc Trung “Âm nhạc dân gian là gia tài ông bà ta để lại cho tất cả con cháu. Ai cũng có quyền sử dụng phần của mình”. Từ đó, tôi đã loay hoay trong rất nhiều năm để sử dụng cái “gia tài” của mình. Nếu bạn theo dõi các sản phẩm âm nhạc của tôi từ năm 2004 cho tới nay, tất cả các đĩa nhạc tôi produce đều mang âm hưởng dân gian. Đó là “Bèo dạt mây trôi” trong “Sân khấu cuối cùng” (2010), đó là “Lý Cây Bông” trong “Dung thứ… là đau khổ” (2008), đó là “Xe chỉ luồn kim” trong “Tiếng đàn hàm oan” (2015), “Con gà gáy le te” trong “Một giấc chiêm bao” (2018)…

Vậy là từ đó ước mơ Anh Hùng Guitar của tôi lại tiếp tục với Metal và “Gia tài” của ông bà để lại cho là những giai điệu dân ca Việt Nam.

Năm 2014, tôi trở thành học trò của thầy Tuấn Tysann - guitarist của Da Vàng, thần tượng từ thời bé của tôi. Buổi học đầu tiên thầy giao cho tôi một bài tập đơn giản là về nghe lại những bản nhạc, video mà mình chơi guitar và ngẫm nghĩ xem tiếng đàn đó đã ổn chưa. Vì sao? Vì tiếng đàn là tiếng nói của con người thông qua cây đàn, một con người có một tâm hồn đẹp thì tiếng đàn mới đẹp được. Tôi đã rất buồn vì khi đó tôi nhận ra tâm hồn mình thật giận dữ, xấu xí như tiếng đàn của mình lúc đó. Bài học của thầy Tuấn Tysann đi theo tôi suốt từ đó, tôi vẫn viết nhạc, sáng tác nhưng dành thời gian để tìm kiếm “tiếng nói” của mình qua cây electric guitar.

Năm 2018, tôi bước vào một cuộc sống cô độc hay có thể gọi là khoảng thời gian “vào hang” tu luyện, chỉ đi làm công ty rồi về nhà tập đàn và viết nhạc để hiện thực hoá một album Guitar Solo. Thời gian này tôi phát hành album “Cánh cửa thần kỳ” với hàm ý tôi sẽ mở một cánh cửa mới trong âm nhạc của mình. Khoảng thời gian 3 năm này lấy đi của tôi rất nhiều, tôi đã ngắt kết nối với bạn bè & gia đình, một ngày làm công việc chính 8-10 tiếng và 4-6 tiếng để viết các track nhạc cho “Dzanca”, không ngơi nghỉ dù chỉ một ngày.

May mắn thay, trong sự quay cuồng đó, tôi tìm được “tiếng nói” của mình: tiếng nói của gã Việt Nam ăn phở tái gầu, uống cà phê và beer lạnh mỗi ngày. Chắc tiếng đàn của tôi khi nghe các sẽ thấy thoang thoảng dư vị của mấy món này.

Tháng 11/2018 tôi viết bản “Lý Cây Bông” là khởi đầu cho “Dzanca” sau này. Tháng 11/2019, “Tình Tính Tang” ra đời như một bước đệm cho năm 2020 khi tôi hoàn thiện 11 tracks của album với sự trợ giúp của những người anh em 24BEAT và Saigon Root Music trong vòng 6 tháng cuối năm. (trong số này tôi viết 5 tracks năm 2020, 4 tracks năm 2019 và 2 tracks năm 2018).

Có 5 thứ “NGƯỢC ĐỜI” tôi muốn diễn đạt qua “Dzanca”:

 1. Ở Việt Nam, người nghe luôn chú trọng vào phần ca từ (hay chính xác hơn là ca sĩ) mà xem nhẹ phần khí nhạc. Vì vậy, “Dzanca” là một album chỉ có khí nhạc hay còn gọi là instrumental.

 2. Ai cũng thuộc những câu hát dân ca, nhưng nhạc dân ca chưa bao giờ được đặt vào một vị trí đủ trang trọng. Tôi muốn có nhiều người yêu thứ âm nhạc của người Việt Nam này hơn cũng như các loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống khác. Tôi rất yêu Việt Nam.

 3. Nhạc metal hay cụ thể là progressive metal luôn bị áp đặt là thứ nhạc nặng nề, khó nghe. Tôi không đồng ý vì nhạc metal có nét đẹp riêng của nó. Tôi sẽ cho bạn thấy nét đẹp đó.

 4. Những người chơi nhạc cụ ở Việt Nam luôn bị coi là BACKGROUND, tôi đã mời được 20 nghệ sĩ chơi các nhạc cụ dân tộc lẫn phương Tây để cho thấy rằng chúng tôi xứng đáng được đặt ở vị trí FOREGROUND.

 5. Các nghệ sĩ tham gia trong “Dzanca” trải dài Bắc Trung Nam với nhiều thế hệ khác nhau. Từ nghệ sĩ gạo cội như NSUT Hải Phượng đến những nghệ sĩ trẻ đang nổi lên như Nhím (Chillies), Yellow Star Big Band hay thậm chí Guitar Hero của thế giới Jack Thammarat, DrummerBoy Cuong Nhoc… Tôi muốn nói rằng âm nhạc thì không có giới hạn cho dù là tuổi tác hay địa lý.

Tóm lại, tôi muốn làm một album không có chút gì gọi là “trendy”, nhưng mọi thứ đều chân thực và thành tâm. Nghệ thuật đối với tôi là như vậy và âm nhạc của tôi không có chỗ cho sự hời hợt.

“Dzanca” đã được phát hành vào ngày 29/01/2021 sắp tới và tôi có lẽ sẽ không thể trở thành một Anh Hùng Guitar như ước mơ 20 năm trước.

Nhưng

Tôi hạnh phúc vì mình đã là một “Anh Dzũng Guitar” rồi. 

#dzung #dzanca

Anh em có thể nghe Dzanca tại đây